Zehirlenmenin çeşitli nedenleri vardır, bunlar ikiye ayrılır:
• Pis ve kirli yiyeceklerin yenmesi,
örneğin: - Pişmiş yiyecekler, soslar, Hamurlar, kremalar, süt ve kıymalar (bu tür besinler dışarıda 6, buzdolabında 24 saatten fazla saklanmamalıdır).
- Kirli sular,
- Bozulmuş veya kötü pişmiş etler,
- Bayatlamış pastalar,
- İyi yıkanmamış sebze ve meyveler,
- Bozulmuş balıklar ve çiğ yenen deniz ürünleri,
- Az veya hatalı sterilize edilmiş ev konserveleri (mide bozulmalarına yol açarlar).
• Zehirli besinlerin yenmesi, örneğin: Zehirli mantarlar, yumurtalarında zehir
bulunan bazı balık türleri, Zehirli bitkiler (iğağacı bitkisi, ökseotu, güzel
avratotu) vücutta zehirlenme yaparlar.
Bozukluklara neden olanlardan en çok rastlanan mikroplar şunlardır: koli
basili, stafilokok salmonella, karaciğer enfeksiyonu yapan bazı virüsler,
botolinik basil (daha enderdir).
- Belli yerlerin temiz tutulması, (mutfak, buzdolabı, kapkaçak ve yerler)
- Eller temiz yıkanmalı (havlular mikrop taşıyabilecekleri için, kâğıt peçeteler kullanılmalıdır),
- Yiyeceklerin üzerine öksürülmemeli,
- Bütün yiyecekler iyi pişirilmeli,
Yiyecekler açıkta bırakılmamalı,
- Bazı artıkların tüketilmeyip saklanmasında uyanık olunmalı,
- Konserve yapılırken, belirtilen ısı derecesinde çok dikkatli olunmalı, Evde sterilize edilen yiyeceklerin
sürelerini ve ısı derecelerine çok dikkat edilmeli, Evinizdeki zehirli maddeleri (çamaşır suyu, böcek öldürücüler, vs.) kola ya da su şişelerine koymayın. Çocuklarınız farkında olmadan içebilirler.
Erimiş olan yiyecekler, tekrar dondurulmamalıdır. Eğer bütün bu önlemlere rağmen yemek zehirlenmesine uğramış bir kişiyle karşılaşırsanız, ilk belirtileri tanımanız gerekir. Genellikle tipik belirtiler vardır.
Birkaç saatten, birkaç haftaya kadar uzayabilen belli bir
kuluçka devresinden sonra şunlar görülür:
- Karın ağrıları,
- Kusmalı ve kusmasız ishaller,
- Halsizlik,
- Baş dönmesi,
- Ateş ve nörolojik aksaklıklar (görme, konuşma, hatırlama zorlugu, adale
kasılması)
Bu gibi durumlarda
- Doktor çağrılmalı,
- Doktor gelene kadar hastanın yediği şeylerin artıkları arayıp bulunmalı, (Boş
kenserve kutuları, yiyecek artıkları,
Hasta yatırılarak istirahate konulmalı,
- İdrar ve kusmuğundan birer parça toplanıp incelenmek üzere doktora verilmeli,
- Hastaya hiçbir şey yedirilmemeli,
- Alkolsüz ve bol içki içirilmeli,
- Ateşi ölçülmeli,
- Nabzı ve solunumu kontrol edilmeli,
Özel mantar zehirlenmesi olaylarında, tutulacak yol aynı olup, şu önlemleri
almakta yarar vardır:
- Toplanan mantarlar bu konuda uzman bir kişiye (eczacıya) gösterilmelidir.
- Zehirli mantarları pişirmenin bir işe yaramadığı da bilinmelidir. (Kimyasal zehirlenme sözkonusudur.)
İlaçlı Maddeler: Bu gibi maddelerin yenmesi (deterjan. çamaşır suyu, böcek
ilaçları) vücutta zehirlenme yapar. Bunları yiyen kimse kusturulmaya çalışılmamalıdır. Çünkü zehirli maddeler yemek borusunu ikinci kez
yakabilir. En doğru hareket kişinin hastaneye götürülmesidir.