Elektrik Çarpması genellikle normal elektrik akımı veya çok daha ender olarak yıldırım düşmesinden olur (yıldırım çarpması). Elektrik çarpmasından
ileri gelen kazalar her türlü akımda görülür: ağır taşımacılık ( 30 - 50.000 volt arası), demiryolları (400 ile 4000 volt) ışıklar ve tramvaylar (220 volt), alçak gerilim (devamlı veya alternatif
110 volt), telefon (40 volt). Bütün akımlar tehlikeli ve öldürücüdür. Ancak elektriğin insan vücudundaki etkileri akımın voltajına değil, şiddetine
bağlıdır. Çoğu akla gelmeyen kişisel etkenler kimi insanlarda başkalarında
görülmeyen arızalar oluşturur; bu arada akımla temas halindeki bölgelerin nemli
bulunması çok tehlikeli bir durumdur (ıslak eller, terleme, ıslak elbiseler, ıslak zemin). Damar veya kalp hipertansiyonu ve sinir gerginliği de
aynı şekilde tehlikelidir.
Elektrik Çarpmasının Zararları: Gözlenen zararlar yerel veya geneldir.
• Yerel zararlar, bazıları elektrik yanığına bile benzemeyen yanıklardır. Bu zarar gerilim altındaki iki retkenin kaza ile açılması sonucu olur. Bu gibi durumlarda, akım vücudun başka bir tarafına geçmez. Bunun aksine bazı zararlar da vücuda elektrik yayılmasından oluşur. Bunlar joule birimi olarak bilinen gerçek elektrik yanıklarıdır. Yerel olan veya olmayan yüzeysel yanıktan, organlardan birinin kömürleşmesine kadar gidebilir. Bu tür yanıklar adi yanıklardan,deri ve tendonlarda daha çok hasar yapmaları ile ayrılırlar. Bunlar kuru kangren karakterinde, ağrısız, enfeksiyonel olmayan, tamamen yok olabilen ve kendi kendine esnek bir kabuk bağlayan yaralardır.
• Elektrik akımının vücuda verdiği genel zararlar yüzeysel zararlardan öteye gidebilir. Ani veya hızlı ölüm refleks cinsinden, içgüdüsel bir hareketin hayati merkezleri bozması veya kalbi durdurması sonucu olur. Bu duruma "senkopal sendrom" denir. Bazen de, göğüs kaslarının sıkışması ile ciğerlerin tıkanmasından meydana gelen boğulma durumlarına da rastlanır. Yalnız bilinmelidir ki elektrik akımının genel etkileri baygınlıktan gerçek ölüme kadar gider. Bu etkiler bir dizi ara safhadan geçerken, terepotik yardımlar ve özellikle yapay solunum yaptırmakta büyük yarar vardır. Son olarak, sinirsel (beyin kanaması) veya adale (sıkışma) bozuklukları, ilerisi için önemli ve kalıcı izler bırakabilir.
Elektrik Çarpmasının Ardından Yapılması Gereken: Her şeyden önce, kurtarıcı servislere haber vererek (itfaiye
polis) kazaya uğrayan kimseye yardım etmektir.
İlk yapılacak olan iki iş:
• Kazazedeyi elektrik akımından kurtarmak.
• Elektrik çarpmasının ilk etkilerine karşı koymak. Elektriğin yaptığı zararların tedavisine burada girmiyoruz, bu
tedavi özel hastanelere aittir. Kazazedeyi elektrik akımından kurtarmak. Özellikle nemli
bir ortamda akımı kesmek, kurtarıcı için zor ve tehlikeli bir iştir. Acele edip
kazazedeye dokunmadan önce bazı önlemler alınmalıdır.
Bu önlemler başlıca iki türlü olarak özetlenebilir: Kazazede telle veya iletkenlerle temas halinde olduğu sırada (ya
üzerine tel düşmüştür, ya tellere takılmış veya asılmıştır):
• Eğer olanak varsa, akım derhal kesilmelidir; Yoksa, ilk olarak tel veya iletken ve zemin tarafından izole
olunmalı, ondan sonra kazazedenin yanına yaklaşılmalıdır. İletken tarafından kurtarıcının izole edilmesi, tellerin izole saplı kancalarla, sopalarla, değnekler veya madeni
olmayan aletlerle (şemsiye dışında) oynatılması ile olur. Zemin tarafından
izole edilirken tahtası vernikli ve ayaklarına porselen veya cam takılmış tabure kullanılır. Böyle bir tabure
yoksa, tahta bir sandalye, veya tahta parçalarının üzerine yalıtkan eşyalar
konup (içki bardağı, fayans kaplar) onların da üzeri mümkün olduğu kadar kuru
tahta ile örtülerek aynı iş görülebilir. Eğer kazazede havada asılı kalmışsa, akım
kesilir kesilmez yere düşeceği için altına yatak yayılmalıdır.
Elektrik çarpmasının ilk etkilerine karşı koymak: Eğer kazazede boğulma durumunda veya baygınsa, kalbini ve solunumunu
canlandırıcı hareketler yapılmalıdır. Vakit geçirmeden yapay solunum başlatılmalıdır. Oksigeno ve karbogenoterapi ilkyardım servisleri tarafından
yapılır. Bayılma tedavisi için doktor gereklidir. Kurtulmaya engel durumlar çok
görüldüğü için yapay solunumu birkaç saat sürdürmekte yarar vardır.